ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ (Ganesh Chaturthi)

ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ଉପଲକ୍ଷେ ଏକ ଲେଖା (Ganesh Chaturthi Article)

ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହିନ୍ଦୁ ପର୍ବ, ଯେଉଁଥିରେ ଭଗବାନ ଗଣେଶଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନକୁ ଉଦ୍ଯାପିତ କରାଯାଏ। ଗଣେଶଙ୍କୁ ବିନାୟକ, ବିଗ୍ନହର୍ତା, ବୁଦ୍ଧିଦାତା, ଏବଂ ଧନ-ସମୃଦ୍ଧିର ଦେବତା ରୂପେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ଏହି ପର୍ବକୁ ଭାରତର ଭିନ୍ନ-ଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଭିନ୍ନ ଢଙ୍ଗରେ ମନାଯାଏ, ଯାହାକୁ ବିଶେଷ କରି ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବିଶାଳ ରୂପରେ ଉଦ୍ଯାପନା କରାଯାଏ। ଓଡିଶାରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ବହୁତ ଆନନ୍ଦ ଓ ଧାମାଳରେ ପାଳିତ ହୁଏ।

ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀର ଇତିହାସ

ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ପର୍ବର ଆରମ୍ଭ ଇତିହାସ ଅନୁସାରେ ବହୁତ ପୁରୁଣା। ଏହି ପର୍ବ ମୂଳତଃ ମାରାଠୀ ରାଜା ଶିବାଜୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ବିଶ୍ବ ପରିଚିତ କରାଇବାର ମୂଳ ଶ୍ରେୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ଲୋକମାନ୍ୟ ବାଳ ଗଙ୍ଗାଧର ତିଳକଙ୍କୁ ଯାଏ। ସେ ଏହାକୁ ଏକ ସାମାଜିକ ଏବଂ ସଂସ୍କୃତିକ ପର୍ବ ଭାବେ ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ। ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏହି ପର୍ବର ମହତ୍ବ ଅଧିକ ଥିଲା, ଯାହା ଆସ୍ତେ-ଆସ୍ତେ ସମଗ୍ର ଭାରତ ଏବଂ ବିଦେଶକୁ ବି ପ୍ରସାରିତ ହେଲା।

ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ପାଳନ ପ୍ରକ୍ରିୟା

ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀର ଦିନରେ ମଣିଷମାନେ ଗଣେଶ ଠାକୁରଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଘରେ କିମ୍ବା ମଣ୍ଡପରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ମହା ଧୂମ ଧାମରେ ପୂଜା କରନ୍ତି। ପ୍ରଥମେ ଗଣେଶଙ୍କ ପାଖରେ ଦୂର୍ବା ଓ ଲାଡ଼ୁ ଆଦି ଉପହାର ଦିଆଯାଏ। ଗଣେଶଙ୍କୁ ବିଶେଷକରି ମୋଦକ ପସନ୍ଦ, ଯାହାକୁ ସେ ଭୋଗ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ପୂଜାର ପରେ ସମାଜରେ ବିଭିନ୍ନ ସାସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ଆୟୋଜନ କରାଯାଏ।

ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀର ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟ

ଏହି ପର୍ବ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟର ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ। ଏହା ଦୃଢ଼ ବିଶ୍ୱାସ, ଏକତା ଓ ଭାଇଚାରାକୁ ଉପହାସିତ କରେ। ମଣିଷମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମାନତାର ଭାବନା ଓ ମିଳନକୁ ପ୍ରଚାର କରେ। ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀର ମାଝିରେ ମଣିଷ ନିଜ ଦୁଃଖକୁ ଭୁଲି ଆନନ୍ଦ ଓ ଶାନ୍ତିର ଅନୁଭବ କରନ୍ତି। ଗଣେଶଙ୍କୁ ବିଗ୍ନହର୍ତା ଭାବେ ଦେଖାଯାଏ, ସେହିପରି ମଣିଷଙ୍କ ଜୀବନରେ ବିଘ୍ନକୁ ଦୂର କରି ନୂତନ ଆରମ୍ଭର ପ୍ରେରଣା ଦିଆଯାଏ।

ଗଣେଶ ମୂର୍ତ୍ତି ବିସର୍ଜନ

ପୂଜା ପର୍ବ ଶେଷ ହେଲାପରେ ଗଣେଶଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ବିଶେଷ ପାରମ୍ପରିକ ରୀତିରେ ନଦୀ, ସମୁଦ୍ର କିମ୍ବା ତଳା ଜଳରେ ବିସର୍ଜନ କରାଯାଏ। ଏହାକୁ ଗଣପତି ବିଦାୟ କୁହାଯାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ମଣିଷମାନେ ଗଣପତିଙ୍କୁ ଆସନ୍ତା ବର୍ଷେ ପୁଣି ଥିବା ଅଭିଲାଷା ସହିତ ବିଦାୟ ଦିଅନ୍ତି।

ଓଡିଶାରେ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ

ଓଡିଶାରେ ମଧ୍ୟ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀ ବହୁତ ଧାମାଳରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜମାନେ ଏହି ଅବସରରେ ବିଶେଷ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରନ୍ତି। ବିଭିନ୍ନ ସାମାଜିକ ସଂସ୍ଥା ମଣ୍ଡପ ସଜାଇ ପୁଜା ପାଳନ କରନ୍ତି।

ସମାପ୍ତ