ପଖାଳ ଦିବସ

ପଖାଳ ଓଡ଼ିଶାର ଏକ ପ୍ରଚଳିତ ଓ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପାଣିଖାଦ୍ୟ ଯାହା ଜଳ, ଭାତ ଏବଂ କିଛି ସ୍ୱାଦିଷ୍ଟ ଉପକରଣର ସଂମିଳନ ଅଟେ। ଏହି ଖାଦ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ଜୀବନର ଅଂଗ ହିସାବରେ ଗଣ୍ଠିତ ହୋଇଛି ଏବଂ ଏହି ଖାଦ୍ୟକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ପାଇଁ ଏକ ବିଶେଷ ଦିନ ଉତ୍ସବ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଏ, ଯାହାକୁ ଆମେ ପଖାଳ ଦିବସ କୁହୁ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୭ ତାରିଖରେ ଏହି ଦିନ ପାଳନ କରାଯାଏ।

ପଖାଳର ମହତ୍ତ୍ୱ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ:

ପଖାଳ କେବଳ ଜଳ ଓ ଭାତ ମିଶାଇ ତିଆରି ହେଉଥିବା ଏକ ଖାଦ୍ୟ ନୁହେଁ; ଏହା ଗ୍ରାମୀଣ ଓଡ଼ିଆ ଜୀବନ ଶୈଳୀର ଅଂଗ ଏବଂ ଗରମ ରୁତୁରେ ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା ରଖିବା ପାଇଁ ଏହି ଖାଦ୍ୟ ବହୁତ ଉପକାରୀ। ପଖାଳ ଖାଇଲେ ଶରୀରକୁ ଥଣ୍ଡା ରହିବା ଏବଂ ପାଚନ ପ୍ରଣାଳୀ ଭଲ ରହିବା ସହ ଏହାର ଅନେକ ପୌଷ୍ଟିକ ଗୁଣ ମଧ୍ୟ ଅଛି।

ପଖାଳର ପ୍ରକାର:

1. ଜଳ ପଖାଳ – ଭାତକୁ ଜଳରେ ଭିଜାଇ ମଧ୍ୟରାତି ରଖାଯାଏ ଏବଂ ପ୍ରଭାତରେ ଖାଯାଯାଏ।

2. ଦହି ପଖାଳ – ଜଳ ପଖାଳରେ ଦହି ମିଶାଇ ଖାଯାଯାଏ।

3. ସଜ ପଖାଳ – ଏହାରେ ଆମ୍ବ ଅଚାର, ନିମ୍ବୁ, ଓ ହରିଆ ପତ୍ର ଦିଆଯାଏ।

4. ବାସି ପଖାଳ – ଏହାକୁ ଏକ ଦିନ ରଖି ତିଆରି କରାଯାଇଥାଏ, ଯାହା ଅତି ଖାଦ୍ୟ ପୌଷ୍ଟିକ ଏବଂ ହଜମରେ ସାହାଯ୍ୟକାରୀ।

ଓଡ଼ିଆ ପରିବାରରେ ପଖାଳର ମହତ୍ତ୍ୱ:

ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରାୟତଃ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘରରେ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ପଖାଳ ଏକ ଅଂଗ ହିସାବରେ ରହିଛି। ଏହି ଖାଦ୍ୟ କୃଷକ ଓ ଦିନେଦିନ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଉପକାରୀ ଭୋଜନ। ଓଡ଼ିଆ ପରିବାରରେ ଦିନକୁ ଠିକ୍ ଭାବେ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଖାଦ୍ୟ ଏକ ମୂଖ୍ୟ ଅଂଶ ଅଟେ। ଏହାକୁ ଦିନ ଭୋଜନରେ ପ୍ରାୟ ବେଳେବେଳେ ମହତ୍ତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ମଧ୍ୟ ଏହା ମହାପ୍ରସାଦ ହିସାବରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ।

ପଖାଳ ଦିବସ ଏବଂ ଏହାର ଆଲୋଚନା ସମଗ୍ର ଭାରତରେ:

ଏହି ଦିବସ କେବଳ ଓଡ଼ିଶାରେ ନୁହେଁ, ଏବେ ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ଜନପ୍ରିୟ ହୋଇଯାଇଛି। ଅନେକ ରେଷ୍ଟୁରେଣ୍ଟ ଏହି ଦିନରେ ପଖାଳର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତି। ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟର ଲୋକମାନେ ଏହି ଖାଦ୍ୟକୁ ଅନୁସରଣ କରି ଓଡ଼ିଆ ଖାଦ୍ୟ ସଂସ୍କୃତି କୁ ମନେପକାଉଛନ୍ତି। ଖାସ କରି ଦିଲ୍ଲୀ, କୋଲକାତା, ବେଙ୍ଗାଳୁରୁ, ଏବଂ ମୁମ୍ବାଇରେ ଓଡ଼ିଆ ରେଷ୍ଟୁରେଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକରେ ପଖାଳ ଦିବସ ବଡ଼ ଉତ୍ସବ ଭାବରେ ପାଳିତ ହୁଏ।

ପଖାଳ ଦିବସ କେବଳ ଏକ ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ସବ ନୁହେଁ, ଏହା ଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ଅଂଶ। ଏହି ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ସବ ଓଡ଼ିଆ ପରମ୍ପରା ଓ ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ପ୍ରଚାର କରିବାରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ। ଏହି ଦିନ ପାଳନ କରି ଓଡ଼ିଆ ଭୋଜନ ସଂସ୍କୃତିକୁ ସମ୍ମାନ ଦେଇ ଆମେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରୁ।

ପଖାଳ ଦିବସ

ପଖାଳ ମୋ ଓଡ଼ିଆ ମାଟିର ଗୌରବ,

ଗରମ ରୁତୁରେ ଏହି ହେଉଛିସୌରଭ।

ଜଳ ଭାତ ଭିଜି ଯେବେ ଟାଟା ଗଲେ,

ଓଡ଼ିଆ ମନେ ତାକୁ ଭଲ ପାଇ ମଲେ।

ସଜ ପଖାଳ, ବସି ଅଟେ ରଜା,

ମାଛ ଭଜା, ସାଗ ଚଟଣୀ ଭଲ ଲାଗି ଯାଏ।

ପିଆଜ ମରିଚ ଲଙ୍କାର ଲୋଣ,

ଖାଇଲେ ଚଳିବ ଗରମର ରୋଷ।

ଗ୍ରାମ ଜୀବନର ଏ ଅଂଗ ଅବିଳ,

ପଖାଳ ଖାଇ ଅଛନ୍ତି କୃଷକ ଅନଲ।

ଶରୀରରେ ଥଣ୍ଡା ଏହି ଦେଉଛି ଉତ୍ସାହ,

ପଚନ ବଢାଇ ଦେଉଛି ଖୁସିର ଅବସର।

ଜଗନ୍ନାଥ ଠାକୁର ମଧ୍ୟ ଖାଇ ତାର ପ୍ରସାଦ,

ଓଡ଼ିଆ ଭୋଜନର ଏହି ଅନନ୍ୟ ସଜ୍ଜାଦ।

ମାର୍ଚ୍ଚ ସତରେ

ଏହି ଦିନ ଏଇଛି ଗୌରବ,

ପଖାଳ ଦିବସ ହେଉ ଜଗତେ ଅମର!